Ngứa da hoặc nổi mẩn là tình trạng báo hiệu chức năng gan bị suy giảm. Triệu chứng mẩn ngứa gây khó chịu cho người bệnh, làm giảm chất lượng cuộc sống. Do đó cần có các biện pháp điều trị an toàn, hiệu quả.
1. Cơ chế gây ngứa do gan
Gan là cơ quan chuyển hóa quan trọng. Để bảo vệ cơ thể, gan đóng vai trò như hàng rào ngăn chặn các yếu tố độc hại xâm nhập qua đường tiêu hóa. Gan làm giảm độc tính và thải trừ một số chất được tạo ra trong quá trình chuyển hóa của cơ thể.
Gan chống độc bằng 2 cơ chế:
Giữ lại kim loại nặng như đồng, chì, thủy ngân … sau đó sẽ thải ra ngoài
Biến các chất độc thành chất không độc hoặc ít độc hơn bằng các phản ứng hóa học sau đó thải ra ngoài qua đường mật hoặc đường thận.
Như vậy khi chức năng suy giảm, hoạt động thanh thải các chất độc hại của gan giảm đáng kể. Các chất có hại sẽ tích tụ nhiều trong cơ thể, lâu dần biểu hiện thành các dấu hiệu bất thường như các nốt sẩn gây ngứa ở da.
2. Các nguyên nhân gây ngứa
Một số bệnh lý gan xuất hiện triệu chứng ngứa như:
- Ứ mật trong gan của thai kỳ
- Viêm gan B và C mãn tính
- Viêm đường mật xơ cứng nguyên phát
- Xơ gan mật nguyên phát
- Tắc mật do sỏi, u chèn
Các nguyên nhân khác
Ngoài ra nguyên nhân gây ngứa có thể là các tác nhân xung quanh môi trường sống, chế độ sinh hoạt như:
- Môi trường ô nhiễm, tiếp xúc các chất độc hại
- Chế độ ăn không khoa học như: đồ ăn chế biến sẵn, nhiều chất bảo quản, chế độ dinh dưỡng nghèo chất xơ, thiếu hụt vitamin và khoáng chất
- Lạm dụng các chất kích thích: bia, rượu, thuốc lá.
3. Biểu hiện của mẩn ngứa do gan
Biểu hiện mẩn ngứa do gan thường xuất hiện nhiều nhất khi cơ thể gặp (đi ngoài gió, ngấm nước mưa, nhiệt độ môi trường thay đổi…). Các nốt mẩn, ngứa do gan đặc trưng bởi các triệu chứng sau:
- Ngứa râm ran: ngứa do gan chỉ ở mức râm ran, đôi khi các vùng ngứa có thể lan rộng ra khắp mặt, chân, tay, lưng…
- Nổi mẩn đỏ, mảng rộng tại các vùng ngứa: Da sẽ dần có các biểu hiện nổi từng mảng đỏ hoặc hồng lan rộng ở các vùng ngứa. Nghiêm trọng hơn, có thể lan nhiều ra toàn thân.
- Nổi mề đay, sẩn cục: Các mảng hoặc nốt mề đay khi nổi lên thường khá dày, sờ vào thấy chắc và có thể ngứa hoặc không ngứa nhiều.
Ngoài ra, khi chức năng gan suy giảm, người bệnh còn gặp phải các triệu chứng ngoài da khác như:
+ Mệt mỏi, khó chịu, thay đổi tính tình
+ Giảm cảm giác ngon miệng, ăn uống kém, không tiêu
+ Đau tức âm ỉ vùng hạ sườn phải, đôi khi lan lên vai phải
+ Vàng da và mắt, nước tiểu đậm màu có hoặc không kèm theo phân bạc màu.
+ Chảy máu chân răng, dễ xuất hiện các mảng bầm tím trên da khi va chạm.
4. Phương pháp điều trị mẩn ngứa do gan
Thay đổi chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học
+ Hạn chế sử dụng thực phẩm không tốt cho gan như thực phẩm đóng gói sẵn chứa nhiều chất bảo quản, thức ăn chiên xào nhiều dầu mỡ, giàu chất béo.
+ Bổ sung đủ nước cho cơ thể. Trung bình mỗi ngày bạn nên uống nước từ 1,5 – 2 lít. Theo các chuyên gia y tế, việc bổ sung nước cho cơ thể là điều vô cùng quan trọng, đặc biệt là vào những mùa nắng nóng.
+ Tăng cường bổ sung nhiều thực phẩm giàu chất xơ, trái cây, rau củ quả cho cơ thể.
+ Tránh xa việc sử dụng hoặc tiếp xúc với những tác nhân gây hại cho gan. Bỏ thuốc lá, không lạm dụng các loại rượu, bia và đồ uống có cồn khác.
+ Sử dụng các thảo dược làm mát gan, tăng cường chức năng gan như: Cây kế sữa, bông Atiso, Diệp hạ châu…
Một số mẹo có thể giảm ngứa:
- Thoa kem dưỡng ẩm nên vùng da bị mẩn ngứa
- Tắm nước mát
- Chườm một miếng vải ướt và lạnh lên vùng bị ngứa