Viêm khớp nói chung

VIÊM là một từ rất chung, dùng để chỉ một phản ứng hoàn toàn bình thường và rất hay gặp của cơ thể chống lại các tác nhân nói chung gọi là tác nhân gây viêm. CHÚNG ĐƯỢC MÔ TẢ TỪ RẤT LÂU TRONG CÁC SÁCH Y VĂN CỔ ĐẶC TRƯNG BỞI 3 TRIỆU CHỨNG ĐƯỢC MÔ TẢ LÀ SƯNG NÓNG ĐỎ VÀ GÂY ĐAU. Thực chất về mặt đại cương viêm là một phản ứng bình thường trong quá trình tự chữa lành của cơ thể. Phản ứng viêm là một phản ứng có tác dụng bảo vệ, khi cơ thể chống chọi lại các tác nhân từ bên ngoài như virus vi khuẩn hoặc các chấn thương gây ra các yếu tố gây viêm. Tuy nhiên đối với trường hợp viêm khớp phản ứng này lại hầu như không có lợi và thường diễn ra một cách âm thầm và không rõ ràng. 

Không giống như một phản ứng viêm bình thường, hậu quả của quá trình viêm khớp để lại được đặc trưng bởi quá trình phá hủy không hồi phục đối với cấu trúc của khớp. Do đó loại viêm này không phải là một điều có ích mà thay vào đó nó gây ra quá trình phá hủy và ảnh hưởng đến khớp gây đau lâu dần dần đến cứng khớp và thậm chí là dính khớp. Hiểu một cách đơn giản có nghĩa là khớp mất dần chức năng làm hạn chế vận động và gây giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. 

Hậu quả của viêm khớp ảnh hưởng đến bề mặt của khớp làm phá hủy bề mặt của khớp thậm chí cả phần xương bên dưới sụn. 

Điển hình của loại này ta thường gặp trong một số bệnh lý viêm khớp sau:

• Viêm khớp dạng thấp
• Viêm khớp phản ứng
• Viêm cột sống dính khớp
•  Viêm khớp liên quan đến viêm đại tràng hoặc bệnh vẩy nến (còn được gọi là viêm khớp vẩy nến).

Ngoài xa ta cũng phải hiểu rộng hơn thuật ngữ viêm khớp, nó không chỉ riêng tại bản thân phần mô xuống khớp mà phản ứng viêm có thể lan tỏa ra cả phần gân cơ dây chằng và cấu trúc mô mềm xung quanh khớp, thậm chí kể cả phần xương ở dưới sụn đầu khớp. 

Viêm khớp do nguyên nhân cơ học hoặc thoái hóa

Nhóm viêm khớp do nguyên nhân thoái hóa hoặc tác động lâu dài về mặt cơ học đề cập đến một nhóm các tình trạng ảnh hưởng có liên quan đến tổn thương trực tiếp tại phần sụn bao bọc đầu xương. Phần sụn ở đầu các xương của khớp đa phần là các loại sụn trong cùng với phần dịch khớp chúng có tác dụng bôi trơn và giúp cho hạn chế tác động mài mòn phấn đấu xương trong các hoạt động vận động của cơ thể. Cho nên loại viêm khớp này làm cho phần sụn trở nên bị tổn thương, chúng trở nên mỏng hơn thô ráp hơn, thậm chí bị xé rách hoặc bị mất hoàn toàn. 

Điều đáng buồn là cơ thể không chịu ngồi yên, cơ thể của bạn sẽ phản ứng lại để bù đắp cho sự mất mát của phần sụn đầu xương bằng cách tăng cường thay đổi cho phần xương dưới sụn để sửa chữa lại nhằm khôi phục sự ổn định của khớp. Nhưng thực tế điều này lại giúp hình thành các hệ thống xương mới, y học gọi là xuất hiện các gai xương. Khi xuất hiện các gai xương sẽ làm cho khớp trở nên sai lệch và đó chính là tiến triển của bệnh lý thoái hóa khớp. 

Loại viêm này thường gặp ở những trường hợp khớp bị chấn thương trước đó, hoặc do gãy xương gần khớp, hoặc do ảnh hưởng của khớp chịu tì đè lâu ngày, gặp trong các hoạt động thể lực kéo dài, hoặc ở những người làm nghề mang vác nặng. 

Đau phần cơ, xương, mô mềm quanh khớp

Loại đau này không phải là các tổn thương viêm đặc trưng của khớp, nguyên nhân gây đau thường là những vi chấn thương của phần mô mềm, dây chằng, cơ và xương ở quanh khớp; thường gặp ở khớp khuỷu tay, và cũng thường hay gặp đối với các trường hợp chơi thể thao môn tennis. Nó bắt nguồn do những chấn thương của cơ và phần mềm ở quanh khớp khuỷu bị tổn thương do phải chịu áp lực kéo dài.

Tuy nhiên cần chú ý trong trường hợp nếu triệu chứng đau ngày một lan rộng hơn và kết hợp kèm các triệu chứng khác gây khó chịu cho khớp phải nghĩ đến chứng đau cơ xơ hóa. 

Đau lưng

Đau lưng đôi khi chỉ là một thuật ngữ dân gian dùng để chỉ một tình trạng đau mỏi xuất hiện ở vùng lưng đặc biệt là vùng thắt lưng, nó có rất nhiều nguyên nhân. Đau lưng có thể là biểu hiện của việc tổn thương ở sâu bên trong cơ thể, có thể phát sinh từ đau cơ thắt lưng, đĩa đệm, cột sống thắt lưng hoặc do chèn ép các dây thần kinh, hoặc trực tiếp tổn thương hệ thống dây chằng xương, hoặc khớp đốt sống. 

Nó cũng có thể là một nguyên nhân trực tiếp của các đốt sống ở phần lưng, thường gặp ở người cao tuổi, trong căn bệnh thoái hóa cột sống.

Tuy nhiên, bệnh lý thường gặp trong số các trường hợp bị đau lưng là do tình trạng đĩa đệm cột sống bị trượt khỏi vị trí bình thường gây chèn ép vào tủy sống hoặc các dây thần kinh của tủy sống gây đau. Bệnh lý này còn được biết với tên gọi thoát vị đĩa đệm cột sống. 

Bệnh mô liên kết quanh khớp

Viêm khớp cũng có thể gặp trong các trường hợp tổn thương phần mô liên kết ở quanh khớp. Trước tiên phải nói rằng mô liên kết có mặt ở khắp các nơi trong cơ thể không nhất thiết chỉ gặp ở phần mô của khớp, chúng có trong thành phần gân dây chằng và chính thành phần sụn, hay xương của khớp cũng thuộc về loại mô liên kết. Nhóm viêm khớp trong trường hợp này thường đi kèm với các bệnh được gọi là bệnh lý hệ thống hay bệnh của mô liên kết, ví dụ như các bệnh: 

• Bệnh lupus ban đỏ hệ thống
• Xơ cứng bì
• Viêm da cơ

Viêm khớp nhiễm trùng

Khi bất cứ một vi sinh vật gây bệnh nào xâm nhập được vào khớp, như vi khuẩn, virus, hoặc thậm chí là nấm…chúng sẽ gây ra một loại viêm khớp khác gọi là viêm khớp nhiễm khuẩn hay viêm khớp nhiễm trùng. 

Dưới đây chúng tôi liệt kê một số nguyên nhân gây viêm khớp nhiễm trùng phổ biến hay gặp:

• Nguyên nhân do nhiễm salmonella và shigella, đây là hai loại vi khuẩn thường lây lan qua thực phẩm bẩn hay do ô nhiễm ăn vào qua đường tiêu hóa. 
• Chlamydia và Vi khuẩn lậu, chúng thường đi kèm với các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Viêm gan virus đặc biệt là virus viêm gan C.

Điều may mắn trong thể loại viêm khớp này là nếu phát hiện kịp thời chúng ta có thể điều trị khỏi hoàn toàn và không để lại di chứng cho khớp. Tuy nhiên đôi khi cũng khá khó để chẩn đoán và trở thành trường hợp viên mãn tính , khi đó tổn thương khớp dẫn đến không hồi phục nếu tình trạng bị nhiễm trùng kéo dài hoặc điều trị thất bại.

Viêm khớp do bệnh lý chuyển hóa

Một trong những loại viêm khớp gây ra do bệnh lý chuyển hóa thường gặp gọi là bệnh gút. Nguyên nhân chính của căn bệnh viêm khớp này là do quá trình rối loạn chuyển hóa axit uric của cơ thể. 

Câu hỏi đặt ra ở đây là con đường chuyển hóa axit uric trong cơ thể diễn ra như thế nào? Trong thành phần thức ăn, thực phẩm ăn vào hàng ngày có chứa một hợp chất người ta gọi là purin. Hợp chất này cơ thể cũng sản sinh ra trong quá trình chuyển hóa. Khi phân hủy hợp chất purin sẽ sinh ra axit uric. 

Ở điều kiện bình thường, lượng axit uric sinh ra sẽ được đào thải hoàn toàn ra ngoài qua thận, cụ thể là qua đường nước tiểu. Ở một số người nồng độ axit uric tăng cao trong cơ thể do sản xuất ra quá mức hoặc do chế độ ăn vào quá nhiều hợp chất purin. Điều đó dẫn đến cơ thể không kịp đào thải toàn bộ lượng axit uric trong máu. Kết quả là nó sẽ bị tích tụ ở một số thành phần trong khớp, trong dịch khớp, và là tác nhân kích thích gây ra các phản ứng viêm khớp đặc hiệu của bệnh được gọi là viêm khớp do nguyên nhân chuyển hóa. Triệu chứng của chúng thường là gây ra đau đột ngột dữ dội người ta thường gọi là một cơn gút cấp. 

Bệnh có thể tiến triển thành từng đợt hoặc trở thành mãn tính nếu ta không giải quyết dứt điểm nguyên nhân gây bệnh, ở đây là quá trình rối loạn dẫn đến ứ trệ axit uric.

Bacsionline – HealthGMP