Viêm khớp gối: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Giống như tất cả các khớp, khớp gối có thể bị tổn thương bởi viêm khớp dạng thấp, nhưng có nhiều phương pháp điều trị có thể giúp giảm bớt các triệu chứng do viêm khớp gây ra.
Viêm khớp dạng thấp (VKDT) là một loại viêm khớp do hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các mô bình thường trong khớp.
Viêm khớp dạng thấp chủ yếu ảnh hưởng đến các khớp ở tay và chân, nhưng đầu gối và các khớp khác cũng có thể bị ảnh hưởng. VKDT cũng thường đối xứng hai bên. Điều này có nghĩa là cả hai đầu gối sẽ bị ảnh hưởng bởi tổn thương viêm.
Hơn 1,3 triệu người Mỹ mắc VKDT. Khớp gối có thể không có dấu hiệu của bệnh cho đến lâu sau đó, thậm chí nhiều năm sau khi các triệu chứng bắt đầu xuất hiện. Viêm khớp dạng thấp nếu không được điều trị kịp thời có thể gây viêm mạn tính và tiến triển, cuối cùng có thể dẫn đến tổn thương không hồi phục khớp.
Viêm khớp ảnh hưởng thế nào đến khớp gối?
Trong VKDT, hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công và làm hỏng lớp màng tế bào hoạt dịch của khớp. Tế bào hoạt dịch là mô liên kết nối các khớp. VKDT làm cho các tế bào hoạt dịch tăng lên, gây dày lên và viêm. Điều này cũng tương tự với VKDT ở khớp gối:
Các tế bào miễn dịch nhắm vào màng hoạt dịch nối khớp gối. Màng này bảo vệ sụn, dây chằng và các mô khác của khớp gối. Màng hoạt dịch tạo dịch giúp bôi trơn các khớp, làm cho khớp cử động trơn tru hơn.
Khớp bị viêm, gây đau và tổn thương mô khớp. Chuyển động khớp gối cũng bị hạn chế do màng sưng lên. Theo thời gian, tình trạng viêm có thể làm hỏng sụn và dây chằng khớp gối. Sụn khớp sẽ mòn đi và để lộ xương. Xương, không giống như sụn, có cơ quan cảm nhận cảm giác đau. Khi xương bắt đầu đẩy và mài vào nhau. Điều này dẫn đến đau đớn và tổn thương xương.
Triệu chứng
Một triệu chứng đặc trưng của viêm khớp dạng thấp là đau nhức hoặc khó chịu ở khớp, trầm trọng hơn khi đứng, đi bộ hoặc tập thể dục. Triệu chứng đau khớp có thể dao động từ cơn đau nhẹ, đau nhói đến cơn đau dữ dội.
Các triệu chứng phổ biến của viêm khớp dạng thấp ở khớp gối bao gồm:
* Nóng khớp
* Cứng khớp, đặc biệt là khi thời tiết lạnh hoặc vào buổi sáng
* Đi lại khó khăn hoặc khó duỗi thẳng khớp gối
* Tiếng lạo xạo, lục khục khi khớp gối vận động
Các triệu chứng khác có thể gặp phải có thể bao gồm:
* Mệt mỏi
* Khô miệng và mắt, có thể là triệu chứng của bệnh Sjögren
* Viêm màng bồ đào hoặc viêm mống mắt
* Mất cảm giác ngon miệng
* Giảm cân bất thường
Chẩn đoán
Dưới đây là một số phương pháp mà bác sĩ có thể sử dụng để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp ở khớp gối :
Khám tại khớp
Chủ yếu khám khớp bằng cách quan sát các biến đổi bên ngoài của khớp gối bị viêm. Đánh giá biên độ vận động của khớp chủ động và thụ động.
Xét Nghiệm Huyết Thanh
– Chỉ Số RF (Rheumatoid Factor): Một số người với viêm khớp dạng thấp có thể có RF dương tính, tuy nhiên, không phải tất cả mọi người đều có chỉ số này tăng cao.
– Chỉ Số CCP (Cyclic Citrullinated Peptide): Chỉ số này cũng có thể được đánh giá để xác định khả năng mắc bệnh.
– Số Lượng Tế Bào Hồng Cầu (RBC) và Tế Bào Bạch Cầu (WBC): Mức tăng cao có thể xuất hiện trong trường hợp viêm nhiễm.
Chỉ Số C-reactive Protein (CRP): chỉ số này tăng cao thường là dấu hiệu của đợt viêm cấp và thường được theo dõi để đánh giá sự tiến triển của bệnh.
Xét Nghiệm Hình Ảnh
Chụp X-quang Khớp: Chụp ảnh này có thể hiển thị các biểu hiện của viêm khớp và xác định mức độ tổn thương.
Siêu Âm và MRI Khớp: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc khớp và mô mềm, giúp đánh giá mức độ tổn thương và viêm.
Phương pháp điều trị
Tùy thuộc vào sự tiến triển của VKDT ở khớp gối, có thể chỉ cần dùng thuốc không kê đơn (OTC).
Đối với VKDT tiến triển, bạn có thể cần phẫu thuật để khôi phục khả năng vận động hoặc giảm đau và cứng khớp gối.
Các phương pháp điều trị VKDT không cần phẫu thuật có thể bao gồm:
Corticosteroid: tiêm corticosteroid vào khớp gối để giúp giảm sưng và đau. Những mũi tiêm này chỉ là tạm thời và cần phải tiêm theo đợt.
Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như naproxen (Aleve) hoặc ibuprofen (Advil), có thể làm giảm đau và viêm.
Thuốc giảm đau tại chỗ: Những loại kem và gel này được bôi lên da để giúp giảm đau do viêm khớp. Chúng có thể bao gồm các loại thuốc như gel bôi ngoài da diclofenac (Voltaren) hoặc dung dịch bôi diclofenac (Pennsaid).
Thuốc chống thấp khớp điều trị bệnh (DMARD): DMARD làm giảm tình trạng viêm, làm cho các triệu chứng bớt nghiêm trọng hơn và làm chậm sự tiến triển của VKDT theo thời gian. DMARD methotrexate [Otrexup (PF), Xatmep và Trexall] được coi là phương pháp điều trị đầu tiên.
Thuốc sinh học: thuốc sinh học được nhắm mục tiêu nhiều hơn vào tác động của chúng lên con đường miễn dịch và tình trạng viêm so với DMARD. Chúng làm giảm phản ứng của hệ thống miễn dịch để giảm các triệu chứng VKDT. Các thuốc sinh học phổ biến bao gồm adalimumab (Humiviêm khớp dạng thấp) và tocilizumab (Actemviêm khớp dạng thấp).
Các lựa chọn phẫu thuật cho VKDT bao gồm:
* Phục hồi dây chằng hoặc gân bị tổn thương: Điều này có thể củng cố khớp gối và đẩy lùi tổn thương do viêm.
* Định hình lại khớp gối hoặc mô khớp (cắt xương): Điều này có thể làm giảm cơn đau do mất sụn và mài mòn xương khớp gối.
* Thay khớp gối: Thay khớp bằng khớp giả bằng nhựa hoặc kim loại nhân tạo có thể khôi phục sức mạnh và khả năng vận động.
* Loại bỏ màng hoạt dịch (cắt bỏ màng hoạt dịch): Việc loại bỏ xung quanh khớp gối là một phương pháp được sử dụng để giảm đau do sưng và cử động, nhưng ngày nay nó hiếm khi được thực hiện.
Các biện pháp khắc phục khác
* Tập thể dục: Hãy thử các bài tập tác động nhẹ như bơi lội, đạp xe hoặc thái cực quyền để giảm áp lực cho khớp gối. Tập thể dục trong thời gian ngắn hơn để giảm nguy cơ bùng phát đợt cấp.
* Thay đổi chế độ ăn uống: bổ sung tự nhiên như dầu cá hoặc nghệ để giảm triệu chứng.
* Thiết bị hỗ trợ: Hãy thử miếng lót hoặc miếng lót giày tùy chỉnh. Ngoài ra có thể dùng gậy hoặc đeo nẹp khớp gối để giảm áp lực lên khớp gối để đi lại dễ dàng hơn.
