Ngày: Tháng sáu 12, 2023

Men gan cao có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, từ những cảnh báo nguy cơ về sức khỏe nhẹ nhàng đến những loại bệnh nghiêm trọng. Hiểu rõ về nguyên nhân gây tăng men gan, triệu chứng và cách điều trị và biết cách quản lý nó là một phần quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe gan của bạn

I. Giới Thiệu Về Men Gan Cao

Men gan cao là một tình trạng y tế thường gặp, đặc biệt trong các bệnh liên quan đến gan. Để hiểu rõ hơn về men gan cao, chúng ta cần nắm bắt được khái niệm về men gan và tầm quan trọng của nó đối với sức khỏe chung.

1.1 Khái Niệm Men Gan

Men gan là nhóm các enzym có trong gan, chịu trách nhiệm cho nhiều quá trình sinh hóa quan trọng trong cơ thể, bao gồm chuyển hóa chất béo, protein và carbohydrate, cũng như loại bỏ chất độc hại khỏi cơ thể. Khi gan bị tổn thương hoặc bị bệnh, các enzym này có thể bị rò rỉ ra khỏi các tế bào gan và vào dòng máu, dẫn đến mức độ men gan cao trong máu.

1.2 Tầm Quan Trọng Của Men Gan

Men gan đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe gan và cơ thể nói chung. Mức độ men gan trong máu có thể phản ánh tình trạng sức khỏe của gan. Men gan cao có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe, bao gồm viêm gan, xơ gan, bệnh gan do rượu, và thậm chí ung thư gan. Do đó, việc kiểm tra và theo dõi mức độ men gan là một phần quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe gan.

II. Nguyên Nhân Gây Men Gan Cao

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến men gan cao, từ việc sử dụng rượu, thuốc, đến các bệnh lý gan khác như viêm gan, xơ gan, hoặc ung thư gan. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

2.1 Sử Dụng Rượu Và Thuốc

Sử dụng rượu và thuốc là hai nguyên nhân phổ biến dẫn đến men gan cao. Rượu, đặc biệt khi sử dụng quá mức, có thể gây tổn thương gan và dẫn đến men gan cao. Một số loại thuốc, bao gồm các loại thuốc chống viêm không steroid, thuốc chống đau, và một số loại thuốc kháng sinh, cũng có thể gây ra men gan cao nếu sử dụng quá mức hoặc trong thời gian dài. Xem thêm: 3 phương pháp hạ men gan cao do uống rượu bia

2.2 Bệnh Lý Gan

Các bệnh lý gan, bao gồm viêm gan, xơ gan, và ung thư gan, cũng có thể dẫn đến men gan cao. Viêm gan, dù do nhiễm trùng hoặc do các nguyên nhân khác, có thể gây tổn thương gan. Xơ gan, một tình trạng mà gan bị tổn thương và thay thế bằng sợi xơ, cũng có thể gây men gan cao. Ung thư gan, mặc dù ít gặp hơn, nhưng cũng có thể dẫn đến men gan cao.

2.3 Các Nguyên Nhân Khác

Một số nguyên nhân khác có thể gây men gan cao bao gồm béo phì, tiểu đường, và một số bệnh lý khác như bệnh Wilson, bệnh Gilbert, và bệnh hemochromatosis. Béo phì và tiểu đường có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ, một tình trạng mà gan chứa quá nhiều mỡ, dẫn đến viêm và tổn thương gan. Bệnh Wilson, bệnh Gilbert, và bệnh hemochromatosis là các bệnh di truyền có thể gây ra men gan cao.

III. Triệu Chứng Của Men Gan Cao

Men gan cao thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng có thể gây ra một số dấu hiệu và triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:

3.1 Triệu Chứng Thông Thường

• Mệt mỏi: Đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của men gan cao. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi liên tục, không có năng lượng, và có thể khó khăn trong việc hoàn thành các công việc hàng ngày.
• Da và mắt vàng: Đây là dấu hiệu của jaundice, một tình trạng mà cơ thể không thể loại bỏ bilirubin, một chất phụ sản của hủy diệt hồng cầu.
• Đau hoặc sưng ở phía trên bên phải bụng: Đây là nơi gan của bạn nằm, và đau hoặc sưng có thể là dấu hiệu của viêm gan hoặc các vấn đề gan khác.

3.2 Triệu Chứng Nghiêm Trọng

• Mất cân đối cơ thể: Bạn có thể thấy rằng chân hoặc bụng của bạn bắt đầu phình to lên. Đây có thể là dấu hiệu của xơ gan hoặc bệnh gan nghiêm trọng khác.
• Máu không đông: Nếu bạn bắt đầu chảy máu dễ dàng hoặc nếu vết thương của bạn không đông máu như bình thường, đây có thể là dấu hiệu của men gan cao.
• Suy giảm trí nhớ, hỗn loạn tư duy: Đây có thể là dấu hiệu của encephalopathy gan, một tình trạng mà gan không thể loại bỏ hoặc chuyển hóa các chất độc hại, dẫn đến chúng tích tụ trong não.

3.3 Phát hiện men gan cao qua các chỉ số xét nghiệm

Men gan cao thường được phát hiện thông qua các xét nghiệm máu. Các chỉ số xét nghiệm thường được sử dụng để đánh giá men gan bao gồm:

• Alanine aminotransferase (ALT): ALT bình thường là dưới 40 UI/L. Tương tự như AST, ALT tăng cao nghĩa là tế bào gan đang bị phá hủy. Tuy nhiên, so với AST thì đây là chỉ số nhạy và đặc hiệu trong chẩn đoán bệnh lý xơ gan, viêm gan do rượu.

• Aspartate aminotransferase (AST): AST bình thường dưới 37 UI/L. AST tăng nghĩa là tế bào gan bị phá hủy, viêm gan, viêm gan mãn tính khi AST tăng cao 20 lần.

• Alkaline phosphatase (ALP): Mức độ ALP bình thường thường nằm trong khoảng từ 45 đến 115 U/L. Mức độ cao thường được xem là trên 115 U/L.

Khi ALP tăng nghĩa là có dấu hiệu viêm gan, tuy nhiên có nhiều mức độ tăng khác nhau. Nếu ALP tăng nhẹ và vừa (gấp 2 lần so với giá trị bình thường) cho phép chẩn đoán viêm gan, xơ gan, bệnh lý ác tính di căn đến gan.

Nếu ALP tăng cao (gấp từ 3 đến 10 lần so với giá trị bình thường) cho phép chẩn đoán tắc mật. Lưu ý, giá trị bình thường của ALP tùy thuộc vào các yếu tố bao gồm giới tính, độ tuổi và nhóm máu. Kho chỉ chẩn đoán gan, chỉ số này còn đánh giá những tổn thương ở xương, tim mạch, u thận, bệnh truyền nhiễm hay suy dinh dưỡng

• Gamma-glutamyl transferase (GGT): GGT bình thường nằm trong khoảng 20 – 40 UI/L. Khi một trong những chỉ số men gan là GGT tăng, nghĩa là gan bị tổn thương như viêm gan do virus, xơ gan do rượu, bia, tắc nghẽn ống mật, ung thư di căn đến gan, … Trong các chỉ số, GGT là chỉ số minh chứng mắc phải các bệnh lý về gan và đường mật.

• Bilirubin: Mức độ bilirubin tổng số bình thường thường nằm trong khoảng từ 0.1 đến 1.2 milligrams per deciliter (mg/dL). Mức độ cao thường được xem là trên 1.2 mg/dL.

III. Cách Điều Trị Men Gan Cao

Việc điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra. Dưới đây là một số phương pháp điều trị thông thường:

4.1 Điều Trị Tại Nhà

Đối với men gan cao, có một số biện pháp bạn có thể thực hiện tại nhà để giúp cải thiện tình trạng của mình.

• Thay đổi lối sống: Đây là một trong những bước quan trọng nhất bạn có thể thực hiện để giảm men gan cao.
  • Chế độ ăn uống lành mạnh: Hãy chọn thực phẩm giàu chất xơ, protein, và chất béo không bão hòa. Hạn chế chất béo bão hòa và trans, đường và muối. Thêm nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và protein chất lượng như cá, thịt gia cầm không da, đậu nành và các sản phẩm từ sữa không béo vào chế độ ăn của bạn.
  • Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất có thể giúp cải thiện sức khỏe gan. Hãy nhắm đến ít nhất 30 phút hoạt động vừa phải mỗi ngày, như đi bộ nhanh, bơi lội hoặc đạp xe.
  • Giảm cân nếu cần: Nếu bạn béo phì hoặc thừa cân, việc giảm cân có thể giúp giảm men gan cao. Hãy thảo luận với bác sĩ hoặc một chuyên gia dinh dưỡng về cách giảm cân an toàn và hiệu quả.
• Kiểm soát bệnh tiểu đường: Nếu bạn bị tiểu đường, việc kiểm soát mức đường trong máu có thể giúp giảm men gan cao. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng thuốc, thay đổi chế độ ăn, và tập thể dục thường xuyên.
• Tránh các loại thuốc có thể gây tổn thương gan: Một số loại thuốc, bao gồm một số loại thuốc chống viêm không steroid và thuốc chống đau, có thể gây tổn thương gan. Hãy thảo luận với bác sĩ của bạn về các lựa chọn an toàn hơn.

4.2 Điều Trị Y Khoa

Đối với men gan cao, việc điều trị y tế bởi bác sĩ chuyên khoa là rất quan trọng.

• Điều trị bệnh lý cơ bản: Đối với men gan cao do một bệnh lý như viêm gan, xơ gan, hoặc ung thư gan, việc điều trị bệnh lý này sẽ là ưu tiên hàng đầu.
  • Ưu điểm: Điều trị trực tiếp nguyên nhân gây ra men gan cao, có thể giảm men gan và cải thiện tình trạng sức khỏe gan.
  • Nhược điểm: Có thể yêu cầu sử dụng thuốc dài hạn, có thể có tác dụng phụ. Trong trường hợp của ung thư gan, có thể cần phẫu thuật hoặc các phương pháp điều trị khác như hóa trị, xạ trị.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc có thể giúp giảm men gan cao bằng cách điều trị viêm gan hoặc ngăn chặn sự hủy hoại của tế bào gan.
  • Ưu điểm: Có thể giúp giảm men gan và cải thiện tình trạng sức khỏe gan.
  • Nhược điểm: Có thể có tác dụng phụ, và không phải tất cả mọi người đều phản ứng tốt với thuốc. Một số loại thuốc có thể gây ra các vấn đề sức khỏe khác.

4.3 Phòng Ngừa

• Tiếp tục duy trì lối sống lành mạnh: bao gồm việc ăn một chế độ ăn lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, giữ cân nặng ổn định, không uống rượu quá mức và không hút thuốc.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: bao gồm việc thực hiện các xét nghiệm máu định kỳ để kiểm tra men gan và các chỉ số sức khỏe khác.

IV. Kết Luận

Men gan cao có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Men gan giúp cảnh báo từ những vấn đề nhẹ nhàng đến những vấn đề nghiêm trọng. Hiểu rõ và biết cách quản lý nó là một phần quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe gan của bạn.

 

Bacsi-online tổng hợp và biên soạn