Thẻ: nhược giáp

1. Nguyên nhân gây tăng cân sau mổ tuyến giáp

Phẫu thuật tuyến giáp có thể dẫn đến tình trạng tăng cân do một số nguyên nhân phức tạp liên quan đến hệ thống nội tiết và sự điều hòa hormone trong cơ thể. Dưới đây là phân tích chi tiết các nguyên nhân chính dựa trên các nghiên cứu và kết quả khoa học:

a. Giảm tiết hormone tuyến giáp và vai trò của hormone thyroxine

Tuyến giáp sản xuất hormone chính là thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), có vai trò quan trọng trong điều hòa tốc độ trao đổi chất của cơ thể. Khi tuyến giáp bị cắt bỏ một phần hoặc hoàn toàn, sản xuất hormone này giảm mạnh, gây nên tình trạng suy giáp (hypothyroidism) hoặc suy giáp nhẹ. Suy giáp làm chậm lại quá trình trao đổi chất, khiến cơ thể đốt cháy ít năng lượng hơn trong trạng thái nghỉ ngơi, dẫn đến tình trạng tăng cân.

Nghiên cứu từ Trường Đại học Harvard đã chỉ ra rằng suy giáp làm giảm khả năng đốt cháy năng lượng của cơ thể lên tới 15% ở người trưởng thành. Điều này khiến cơ thể không chỉ tích tụ mỡ nhiều hơn mà còn gặp khó khăn trong việc giảm cân.

b. Ảnh hưởng của quá trình điều trị hormone thay thế

Sau phẫu thuật tuyến giáp, bệnh nhân thường phải điều trị hormone thay thế bằng levothyroxine để bù đắp sự thiếu hụt hormone tuyến giáp. Tuy nhiên, quá trình điều chỉnh liều lượng hormone có thể phức tạp và cần thời gian để đạt được hiệu quả tối ưu. Một nghiên cứu của Mayo Clinic đã chứng minh rằng những người trải qua phẫu thuật tuyến giáp thường mất từ 6 đến 12 tháng để ổn định liều hormone thay thế. Trong thời gian này, nếu liều lượng không được điều chỉnh hợp lý, cơ thể có thể thiếu hoặc thừa hormone, gây mất cân bằng chuyển hóa và dẫn đến tăng cân.

Thêm vào đó, nghiên cứu của Hiệp hội Nội tiết Hoa Kỳ (Endocrine Society) cũng cho thấy rằng một số người dù được điều chỉnh liều lượng hợp lý vẫn tăng cân do khả năng đáp ứng hormone kém.

c. Ảnh hưởng của sự thay đổi về lối sống và tâm lý

Nhiều bệnh nhân sau khi phẫu thuật tuyến giáp có xu hướng giảm vận động do phải nghỉ ngơi, hồi phục. Điều này làm giảm lượng năng lượng tiêu thụ hàng ngày, trong khi nhiều người lại không kiểm soát được khẩu phần ăn của mình. Nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (National Institutes of Health) cho thấy người bệnh thường có xu hướng ăn nhiều hơn và ít kiểm soát ăn uống sau các phẫu thuật nội tiết.

Hơn nữa, yếu tố tâm lý cũng đóng vai trò không nhỏ. Một số nghiên cứu từ Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism đã cho thấy rằng tình trạng lo lắng, stress sau phẫu thuật tuyến giáp có thể làm tăng nguy cơ ăn nhiều, dẫn đến tình trạng “emotional eating” – ăn uống để giải tỏa cảm xúc.

2. Cách dự phòng tăng cân sau mổ tuyến giáp

Để ngăn ngừa tình trạng tăng cân sau mổ tuyến giáp, người bệnh cần chú ý các biện pháp sau:

a. Duy trì chế độ ăn uống hợp lý

• Giảm tinh bột và đường: Tinh bột và đường là những yếu tố chính dẫn đến tăng cân. Người bệnh nên ưu tiên các loại ngũ cốc nguyên hạt, tránh đồ ngọt, nước ngọt, và thức ăn nhanh.
• Bổ sung protein và chất xơ: Protein từ thịt nạc, cá, trứng, và các loại đậu giúp duy trì cảm giác no lâu hơn, trong khi chất xơ từ rau củ quả giúp cải thiện tiêu hóa và kiểm soát lượng đường trong máu.
• Theo dõi khẩu phần ăn: Người bệnh nên kiểm soát lượng thức ăn trong mỗi bữa ăn, tránh ăn quá nhiều và hạn chế ăn vặt giữa các bữa.

b. Tăng cường hoạt động thể chất

• Tập thể dục đều đặn: Tập luyện giúp cơ thể đốt cháy calo, tăng cường trao đổi chất và giảm nguy cơ tăng cân. Người bệnh có thể bắt đầu với các bài tập nhẹ như đi bộ, sau đó tăng dần cường độ với các bài tập như bơi lội, yoga, hoặc đạp xe.
• Rèn luyện sức mạnh: Các bài tập rèn luyện sức mạnh giúp tăng cường cơ bắp, làm tăng cường đốt cháy calo ngay cả khi nghỉ ngơi.

c. Điều chỉnh hormone thyroxine theo chỉ định bác sĩ

• Kiểm tra thường xuyên: Người bệnh cần thường xuyên thăm khám để bác sĩ điều chỉnh liều lượng hormone thyroxine cho phù hợp với cơ thể, nhằm đảm bảo hoạt động của quá trình trao đổi chất ổn định.
• Tuân thủ đúng liều lượng: Không tự ý thay đổi liều lượng hormone, vì điều này có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và làm trầm trọng tình trạng tăng cân.

d. Giảm căng thẳng và ngủ đủ giấc

• Quản lý stress: Stress là một yếu tố góp phần vào việc tăng cân do nó có thể dẫn đến ăn uống mất kiểm soát. Người bệnh có thể thực hiện các phương pháp như thiền, hít thở sâu, hoặc tham gia các hoạt động giải trí để giảm căng thẳng.
• Ngủ đủ giấc: Thiếu ngủ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe nói chung mà còn làm giảm khả năng kiểm soát cân nặng. Người bệnh nên duy trì thời gian ngủ từ 7-8 tiếng mỗi đêm để đảm bảo cơ thể hồi phục và tăng cường sức khỏe.

Như vậy,
Tăng cân sau mổ tuyến giáp là vấn đề thường gặp, nhưng có thể phòng ngừa và kiểm soát với các biện pháp hợp lý về dinh dưỡng, hoạt động thể chất, và điều chỉnh hormone. Điều quan trọng là người bệnh cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để duy trì cân nặng ổn định và sức khỏe tốt.