1. Buồng trứng đa nang là gì?
Buồng trứng đa nang (PCOS – Polycystic Ovary Syndrome), hay còn gọi là hội chứng Stein-Leventhal, là một rối loạn nội tiết phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh do không rụng trứng hoặc rụng trứng không đều.
PCOS không có nguyên nhân cụ thể và cũng chưa có phương pháp chữa trị hoàn toàn. Một số người mắc hội chứng này có ít hoặc không biểu hiện triệu chứng. Tuy nhiên, các triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Rối loạn kinh nguyệt, kinh nguyệt không đều hoặc vắng kinh.
- Nồng độ androgen cao, gây ra hiện tượng rậm lông (hirsutism) hoặc mụn trứng cá.
- Kháng insulin, gây ảnh hưởng đến khả năng điều hòa đường huyết.
- Tăng cân hoặc béo phì, thường xuất hiện ở hơn một nửa số phụ nữ mắc PCOS.
2.Tác động của giảm cân đối với triệu chứng PCOS
Nghiên cứu từ Đại học Oxford (Anh) đã tìm thấy mối liên hệ giữa các phương pháp giảm cân và việc cải thiện một số triệu chứng lâm sàng của PCOS. Đây là nghiên cứu đầu tiên ghi nhận sự cải thiện đáng kể về tần suất kinh nguyệt liên quan đến các biện pháp giảm cân, một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ.
Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra:
- Giảm cân giúp hạ nồng độ insulin lúc đói, chỉ số HOMA-IR (một chỉ số kháng insulin) và chỉ số androgen tự do (FAI).
- Tăng tần suất kinh nguyệt, cải thiện khả năng sinh sản.
Tuy nhiên, nghiên cứu chưa đủ bằng chứng để kết luận tác động của giảm cân đến mức glucose lúc đói, testosterone, và tình trạng rậm lông.
3.Phương pháp giảm cân hiệu quả cho người bị PCOS
Giảm cân là một trong những yếu tố quan trọng trong việc quản lý triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). Tuy nhiên, với những đặc điểm riêng của PCOS như kháng insulin, mất cân bằng hormone và viêm mãn tính, việc giảm cân không chỉ đơn giản là giảm lượng calo. Dưới đây là phân tích chi tiết về các phương pháp giảm cân hiệu quả dành cho người mắc PCOS.
a. Tập trung vào cải thiện tình trạng kháng insulin
Kháng insulin là một trong những nguyên nhân gốc rễ dẫn đến PCOS. Tình trạng này khiến cơ thể khó sử dụng insulin để chuyển hóa glucose, làm tăng đường huyết và dễ dẫn đến tăng cân. Vì vậy, các phương pháp giảm cân hiệu quả nhất thường tập trung vào cải thiện tình trạng này:
Chế độ ăn ít carbohydrate:
- Giảm lượng carbohydrate tinh chế như bánh mì trắng, mì ống, và đường.
- Tăng cường thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) thấp như rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, và các loại đậu. Những thực phẩm này giúp kiểm soát đường huyết và giảm cảm giác thèm ăn.
Bổ sung protein và chất béo lành mạnh:
Protein từ cá, trứng, gà, và đậu nành không chỉ giúp no lâu mà còn ổn định đường huyết.
Chất béo lành mạnh từ dầu ô liu, quả bơ, và các loại hạt hỗ trợ quá trình trao đổi chất và giảm viêm.
Ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày: Việc chia nhỏ khẩu phần giúp kiểm soát lượng insulin tiết ra và ngăn đường huyết tăng đột ngột.
b. Tăng cường vận động thể chất
Tập thể dục không chỉ hỗ trợ đốt cháy calo mà còn giúp tăng cường độ nhạy insulin, một yếu tố đặc biệt quan trọng đối với người mắc PCOS.
- Các bài tập aerobic: Đi bộ, chạy bộ nhẹ, hoặc đạp xe giúp đốt mỡ hiệu quả và cải thiện chức năng tim mạch.
- Tập luyện sức bền: Các bài tập tạ hoặc bodyweight như plank, squat có thể giúp xây dựng cơ bắp, tăng tốc độ trao đổi chất và đốt cháy calo ngay cả khi nghỉ ngơi.
- Tập yoga hoặc pilates: Những bộ môn này không chỉ cải thiện sự linh hoạt mà còn giảm căng thẳng, một yếu tố góp phần làm mất cân bằng hormone ở người bị PCOS.
c. Điều chỉnh lối sống
Lối sống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân nặng và cải thiện các triệu chứng PCOS:
Quản lý giấc ngủ:
- Người mắc PCOS thường gặp vấn đề về giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ hoặc ngủ không sâu. Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm có thể giúp giảm nồng độ cortisol (hormone căng thẳng), từ đó giảm tình trạng kháng insulin và viêm mãn tính.
- Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng kéo dài làm tăng nồng độ cortisol, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến việc giảm cân. Các phương pháp thư giãn như thiền, hít thở sâu hoặc tập yoga giúp giảm mức cortisol.
d. Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn
Việc giảm cân với PCOS cần được theo dõi và hỗ trợ từ các chuyên gia dinh dưỡng, bác sĩ hoặc huấn luyện viên. Những lý do chính bao gồm:
- Hỗ trợ cá nhân hóa kế hoạch giảm cân: Mỗi người mắc PCOS có tình trạng sức khỏe khác nhau, do đó cần xây dựng kế hoạch giảm cân dựa trên tình trạng kháng insulin, mức độ hoạt động thể chất và sở thích cá nhân.
- Ngăn ngừa rối loạn ăn uống: Phụ nữ bị PCOS có nguy cơ cao phát triển các rối loạn ăn uống do áp lực giảm cân. Chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp thiết kế chế độ ăn uống lành mạnh, đảm bảo giảm cân mà không gây hại cho tâm lý.
e. Các phương pháp điều trị hỗ trợ
Ngoài các biện pháp thay đổi lối sống, một số phương pháp hỗ trợ điều trị PCOS có thể giúp giảm cân hiệu quả hơn:
- Sử dụng metformin: Đây là thuốc thường được kê đơn để cải thiện tình trạng kháng insulin và hỗ trợ giảm cân.
- Các phương pháp thay thế hoàn toàn chế độ ăn (Total Dietary Replacement): Nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng việc thay thế bữa ăn bằng các sản phẩm dinh dưỡng được kiểm soát có thể giúp đạt được giảm cân nhanh hơn, nhưng cần được thực hiện dưới sự giám sát của chuyên gia.
Như vậy,
Việc giảm cân ở người mắc PCOS không chỉ là mục tiêu về ngoại hình mà còn là một phần thiết yếu trong việc cải thiện sức khỏe tổng thể và quản lý triệu chứng. Sự kết hợp giữa chế độ ăn uống khoa học, vận động hợp lý, và thay đổi lối sống lành mạnh sẽ mang lại hiệu quả bền vững. Người mắc PCOS nên tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn để đảm bảo hành trình giảm cân an toàn và hiệu quả.
Tham khảo: https://www.medicalnewstoday.com/articles/weight-loss-may-help-improve-several-symptoms-pcos#Weight-challenges-with-PCOS