Sự thật bất ngờ về chế độ ăn Keto, Địa Trung Hải và Nhịn ăn gián đoạn liên quan đến sự lão hoá
Một số nghiên cứu gần đây chỉ ra các biện pháp sử dụng chế độ ăn khác nhau có thể giúp kéo dài tuổi thọ khỏe mạnh.
Các phương pháp như nhịn ăn gián đoạn và chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải có thể kéo dài đáng kể số năm tuổi thọ để một người duy trì sức khỏe và không mắc các bệnh mạn tính, còn được gọi là ‘tuổi thọ khỏe mạnh. Mặc dù cần nghiên cứu thêm, các chuyên gia nhấn mạnh lợi ích mà các chế độ ăn kiêng này ảnh hưởng và đưa ra lời khuyên khi kết hợp để mang lại lợi ích tối ưu về lão hóa và sức khỏe.
Chế độ ăn uống nào làm chậm quá trình lão hoá?
Khi tỷ lệ sinh giảm và mọi người sống lâu hơn, dân số toàn cầu đang già đi đáng kể. Tuy nhiên, sống lâu hơn không nhất thiết có nghĩa là tận hưởng nhiều năm hơn trong tình trạng sức khỏe tốt.
Vì vậy, có một nhu cầu cấp thiết là nâng cao tuổi thọ khỏe mạnh – khoảng thời gian sống trong trạng thái khỏe mạnh, không mắc các bệnh mãn tính và khuyết tật liên quan đến tuổi tác.
Để giải quyết vấn đề này, các nhà nghiên cứu ở Romania đã xem xét nhiều nghiên cứu khác nhau để xác định xem 4 chế độ ăn có thể ảnh hưởng đến quá trình lão hóa lành mạnh như thế nào, phân tích tác động của chúng đối với các con đường phân tử trong cơ thể.
Keto
Những chế độ ăn kiêng này bao gồm:
- Hạn chế calo vào
- Nhịn ăn gián đoạn
- Chế độ ăn Địa Trung Hải
- Chế độ ăn Keto.
Các chế độ ăn uống có thể thúc đẩy tuổi thọ khỏe mạnh, không chỉ tuổi thọ
Nhóm nghiên cứu đã tìm kiếm rộng rãi các nghiên cứu đánh giá tác động của các chế độ ăn kiêng này đối với tuổi thọ và tuổi thọ khỏe mạnh ở mô hình động vật và con người.
• Hạn chế calo
Hạn chế calo dường như làm chậm quá trình lão hóa bằng cách góp phần giảm cân và ngăn ngừa béo phì, giảm viêm, cải thiện sức khỏe tim mạch và làm chậm quá trình lão hóa sinh học (tế bào).
Điều này có khả năng trì hoãn sự khởi phát của các bệnh liên quan đến tuổi tác. Hạn chế calo cũng có liên quan đến tuổi thọ trên nhiều loài khác nhau.
• Nhịn ăn gián đoạn
Nhịn ăn gián đoạn liên quan đến việc luân phiên giữa các giai đoạn nhịn ăn và ăn uống bình thường.
Chế độ ăn kiêng này có thể mang lại lợi ích ngắn hạn về thành phần cơ thể và sức khỏe tim mạch. Nhịn ăn gián đoạn cũng có thể mang lại những lợi ích lâu dài như điều chỉnh phân bố mỡ của cơ thể, điều hoà chức năng tuyến giáp và giảm axit amin methionine chống lão hóa.
So với việc hạn chế calo liên tục, các chu kỳ nhịn ăn gián đoạn có thể dẫn đến những cải thiện vượt trội về tăng độ nhạy insulin (giảm sự kháng insulin của cơ thể) và phản ứng stress của tế bào, do đó có khả năng phục hồi tế bào và gia tăng tuổi thọ.
• Chế độ ăn địa trung hải
Chế độ ăn Địa Trung Hải có nhiều thực phẩm từ thực vật như trái cây, rau, các loại hạt, đậu, ngũ cốc nguyên hạt và dầu ô liu. Đồng thời có một lượng vừa phải các sản phẩm từ sữa và cá giàu omega-3 trong khi hạn chế thịt và thực phẩm siêu chế biến.
Tuân theo chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải có thể làm giảm chỉ số khối cơ thể (BMI), hỗ trợ chức năng nhận thức và trí nhớ, làm chậm quá trình lão hóa sinh học và giảm sự suy nhược ở người lớn tuổi.
Chế độ ăn uống này tập trung vào thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, chất lượng cao. Chế độ ăn Địa Trung Hải dường như tăng cường sức khỏe đường ruột và giảm viêm bằng cách kích thích vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh và sản xuất axit béo chuỗi ngắn.
Chế độ ăn này thường chứa nhiều chất dinh dưỡng như chất béo không bão hòa, chất xơ và chất chống oxy hóa, giúp tăng cường độ nhạy insulin, sức khỏe tim mạch và lão hóa lành mạnh. Như vậy chế độ ăn giống Địa Trung Hải có thể mang lại lợi ích trao đổi chất tương tự như hạn chế calo hoặc nhịn ăn gián đoạn mà không cần cắt giảm calo.
• Chế độ ăn Keto
Chế độ ăn Keto là chế độ ăn nhiều chất béo, protein vừa phải, rất ít carbohydrate khiến cơ thể đốt cháy chất béo thay vì carbohydrate để làm nguyên liệu tổng hợp.
Nghiên cứu cho thấy chế độ Keto có thể cải thiện mức triglyceride, tăng cholesterol tốt (HDL) và giúp giảm cân trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, chế độ ăn có thể làm tăng mức cholesterol xấu (LDL) tạm thời, gây nguy cơ cho sức khỏe tim mạch.
Bằng cách giảm đáng kể lượng carbohydrate nạp vào, chế độ ăn keto làm giảm hoạt động liên quan đến insulin và tăng khả năng tiêu hao các nguồn dự trữ của cơ thể để tạo năng lượng, khả năng hỗ trợ giải độc tế bào và kéo dài tuổi thọ. Những tác động này tương tự như những tác động do hạn chế calo và nhịn ăn gián đoạn. Ngoài ra, chế độ ăn Keto cũng có thể làm giảm cảm giác thèm ăn và gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa.
Vậy tại sao các chế độ ăn trên có thể giúp làm chậm quá trình lão hoá?
Các con đường trao đổi chất chính liên quan đến lợi ích sức khỏe của 4 chế độ ăn kiêng đã nghiên cứu, nổi bật nhất là: Phức hợp mTORC1 và Protein kinase hoạt hóa AMP (AMPK). Những con đường quan trọng này có liên quan đến tín hiệu insulin và có thể trực tiếp tăng cường tuổi thọ và ngăn ngừa các bệnh liên quan đến tuổi tác.
Nghiên cứu của Holland cho biết các con đường mTORC1 và AMPK rất quan trọng trong việc điều hoà sự phát triển của tế bào, cân bằng năng lượng và quá trình trao đổi chất, tất cả đều cần thiết cho quá trình lão hóa diễn ra chậm hơn.
Holland nhận mạnh: “mTORC1 giống như một công tắc tăng trưởng trong các tế bào phản ứng với mức độ dinh dưỡng.” Con đường này trở nên quá hoạt động khi chúng ta liên tục ở trạng thái quá no với nhiều chất dinh dưỡng có sẵn, “có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa bằng cách tập trung vào tăng trưởng hơn là duy trì. Bằng cách giảm hoạt động mTORC1—thông qua các biện pháp can thiệp chế độ ăn uống như hạn chế calo hoặc nhịn ăn gián đoạn—các tế bào chuyển sang các quá trình sửa chữa và duy trì, chẳng hạn như tự thực, thay vì tăng trưởng, có thể giúp làm chậm quá trình lão hoá.