1. Virus HMPV là gì?

Human Metapneumovirus (HMPV) là một loại virus đường hô hấp thuộc họ Paramyxoviridae, lần đầu tiên được phát hiện vào năm 2001. Virus này gây bệnh ở mọi lứa tuổi, đặc biệt ảnh hưởng nghiêm trọng đến trẻ nhỏ, người cao tuổi, và những người có hệ miễn dịch suy yếu.

HMPV là một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm phổi và các bệnh liên quan đến đường hô hấp dưới, thường xuất hiện vào cuối mùa đông và đầu mùa xuân.

2. Triệu chứng của virus HMPV

HMPV gây ra các triệu chứng tương tự các bệnh đường hô hấp do virus khác như cúm hoặc RSV (Respiratory Syncytial Virus). Tuy nhiên, mức độ nặng nhẹ của các triệu chứng phụ thuộc vào độ tuổi, sức khỏe tổng quát, và khả năng miễn dịch của người bệnh.

1. Triệu chứng nhẹ (phổ biến hơn):
   • Sốt: Thường là sốt nhẹ đến trung bình, có thể kéo dài từ 1-3 ngày.
   • Ho: Ban đầu là ho khan, sau có thể chuyển thành ho có đờm nếu xảy ra bội nhiễm.
   • Sổ mũi hoặc nghẹt mũi: Do viêm niêm mạc đường hô hấp trên, thường là triệu chứng đầu tiên xuất hiện.
   • Đau họng: Xuất hiện kèm theo cảm giác khó chịu hoặc ngứa rát cổ họng.
   • Mệt mỏi: Cơ thể suy nhược do phản ứng miễn dịch của cơ thể chống lại virus.
2. Triệu chứng nặng (thường gặp ở nhóm nguy cơ cao):
   • Thở khò khè hoặc khó thở: Do viêm và hẹp đường hô hấp dưới, đặc biệt ở trẻ em dưới 2 tuổi hoặc người cao tuổi.
   • Viêm phổi: Virus tấn công phế nang gây khó thở, đau ngực, và thiếu oxy.
   • Viêm phế quản: Gây ho dữ dội, thở rít, và đau ngực.
   • Triệu chứng hạ oxy máu: Da xanh xao hoặc môi tím tái, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và người bệnh nền.
3. Biểu hiện ở trẻ nhỏ:
   • Bỏ bú hoặc ăn ít.
   • Khó chịu, khóc nhiều hoặc không đáp ứng với môi trường xung quanh.
   • Ngưng thở từng đợt ở trẻ sơ sinh, dấu hiệu nguy hiểm cần cấp cứu.
4. Triệu chứng ở người cao tuổi hoặc người suy giảm miễn dịch:
   • Triệu chứng hô hấp kéo dài hơn bình thường.
   • Tình trạng bội nhiễm vi khuẩn (như viêm phổi do vi khuẩn) phổ biến hơn.
   • Tăng nguy cơ biến chứng nặng dẫn đến nhập viện.

3. Cách lây truyền của HMPV

Virus HMPV lây lan qua:

• Các giọt bắn từ người bệnh khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.
• Tiếp xúc trực tiếp với bề mặt hoặc đồ vật nhiễm virus, sau đó đưa tay lên mắt, mũi, hoặc miệng.

4. Cách dự phòng virus HMPV

Vì không có vắc xin hoặc thuốc điều trị đặc hiệu cho HMPV, các biện pháp phòng ngừa chủ động là cách hiệu quả nhất để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.

1. Giữ vệ sinh cá nhân:
   • Rửa tay thường xuyên:
     • Rửa tay ít nhất 20 giây bằng xà phòng và nước sạch.
     • Sử dụng dung dịch rửa tay chứa cồn (ít nhất 60% cồn) nếu không có xà phòng.
     • Rửa tay sau khi ho, hắt hơi, hoặc tiếp xúc với người bệnh.
   • Tránh đưa tay lên mặt: Tay có thể chứa virus khi tiếp xúc với bề mặt nhiễm bệnh.
2. Vệ sinh hô hấp:
   • Che miệng khi ho hoặc hắt hơi:
     • Sử dụng khăn giấy hoặc khuỷu tay, tránh dùng tay.
     • Vứt bỏ khăn giấy ngay lập tức và rửa tay sạch sẽ.
   • Sử dụng khẩu trang: Giảm nguy cơ lây nhiễm khi tiếp xúc gần.
3. Hạn chế tiếp xúc với nguồn lây:
   • Tránh tiếp xúc gần với người có triệu chứng bệnh, đặc biệt trong các mùa dịch bệnh (mùa đông và đầu xuân).
   • Không dùng chung các vật dụng cá nhân như khăn mặt, chén, hoặc dụng cụ ăn uống.
4. Vệ sinh môi trường:
   • Khử khuẩn bề mặt: Dùng dung dịch chứa cồn hoặc chất tẩy rửa để làm sạch các bề mặt như bàn, ghế, tay nắm cửa, điện thoại di động.
   • Giặt sạch quần áo và đồ dùng: Đặc biệt khi tiếp xúc với người bệnh.
5. Tăng cường sức đề kháng:
   • Chế độ ăn uống:
     • Ăn đủ chất dinh dưỡng, giàu vitamin và khoáng chất (Vitamin C, D, kẽm).
     • Uống đủ nước để duy trì sức khỏe đường hô hấp.
   • Luyện tập thể dục: Giúp cải thiện hệ miễn dịch và sức khỏe tổng quát.
   • Ngủ đủ giấc: Hệ miễn dịch được phục hồi tốt nhất khi cơ thể được nghỉ ngơi đầy đủ.
   • Tránh stress: Căng thẳng kéo dài làm suy giảm khả năng miễn dịch.
6. Biện pháp bổ sung cho nhóm nguy cơ cao:
   • Người cao tuổi hoặc người có bệnh nền:
     • Kiểm tra sức khỏe định kỳ.
     • Tiêm vắc xin phòng cúm và phế cầu để giảm nguy cơ bội nhiễm.
   • Trẻ nhỏ:
     • Giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát.
     • Theo dõi sát sao các dấu hiệu bất thường như bỏ bú, khó thở.

5. Điều trị khi nhiễm virus HMPV

Hiện nay, điều trị HMPV chủ yếu là điều trị triệu chứng:

• Giảm sốt bằng thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen.
• Làm dịu triệu chứng ho, nghẹt mũi bằng thuốc phù hợp hoặc phương pháp xông hơi.
• Uống đủ nước để tránh mất nước.
• Đối với trường hợp nặng, người bệnh cần nhập viện để được hỗ trợ hô hấp hoặc điều trị oxy.

6. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn hoặc người thân gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng dưới đây, hãy đến gặp bác sĩ ngay:

• Khó thở hoặc thở gấp
• Sốt cao không giảm
• Các triệu chứng kéo dài hơn 10 ngày
• Trẻ nhỏ bỏ bú hoặc có dấu hiệu mất nước (khô miệng, không đi tiểu)

Virus HMPV là một loại virus phổ biến nhưng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Vì vậy, thực hiện các biện pháp phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình.